مقدمه:
با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و احساس ضرورت بازنگری در روابط تجاری و مالی از یک طرف و تأکید بر حاکمیت مقررات شرعی و فقهی بر مناسبات مالی اشخاص از طرف دیگر موجب شد قانون عملیات بانکی بدون ربا انجام عملیات بانکی در قالب عقود اسلامی و معاملات خاصی را تجویز نماید. به دلیل حرمت ربا یا همان بهره پول، مقررات قانونی مصوب کسب سود برای سیستم بانکی را از طریق انجام معاملات بلامانع دانست. در ابتدا و قبل از ورود به بحث اصلی این نوشته لازم است اشاره‌ای به چارچوب نظری در نظام بانکداری ربوی و اسلامی داشته باشیم.
اقلام عمده بدهی در یک بانک ربوی عبارتند از سرمایه و سپرده‌ها که سپرده‌ها خود شامل : جاری، پس‌انداز، ثابت (مدت‌دار) می‌شود.
از دیدگاه سرمایه تفاوت عمده‌ای بین دو نظام وجود ندارد. یعنی در این مورد با تعاریف ، ویژگیها و نحوه عمل مشابهی مواجه هستیم.
در نظام بانکداری ربوی از دیدگاه سپرده‌ها تمامی نظام بر رابطه حقوقی داین ـ مدیون استوار است. بدین سبب در نظام مذکور دو نوع متمایز سپرده قابل تشخیص است:
1- سپرده جاری که تقریباً دارای همان ماهیت در نظام بانکداری اسلامی بوده و طبق تعریف در هر زمان بازپرداخت آن الزامی است.
2- سپرده پس‌انداز و مدت‌دار. در این مورد نیز بانک به عنوان بدهکار مکلف به بازپرداخت اصل و بهره متعلقه است. از دیدگاه تخصیص منابع (اعطای تسهیلات) نیز کل نظام در شیوه بانکداری ربوی بر رابطه حقوقی داین ـ مدیون قرار دارد و لذا مشتری به عنوان بدهکار مکلف به بازپرداخت اصل و بهره‌های متعلقه به آنها است.
فهرست مطالب
مقدمه:
تعاریف و کلیات :
فصــل اول : قرض‌الحسنه
موارد پرداخت قرض‌الحسنه :
کارمزد:
عملیات حسابداری قرض‌الحسنه :
فصــل دوم : مضاربه
تعریف
انواع مضاربه:
نحوه تقسیم سود مضاربه بین طرفین:
اخذ وثیقه:
عملیات حسابداری مضاربه:
اجاره به شرط تملیک:
ویژگیهای اجاره به شرط تملیک :
مشارکت مدنی
انواع مشارکت :
ویژگیهای مشارکت مدنی :
فروش اقساطی:
اقسام فروش اقساطی:
تعریف :
ج ـ فروش اقساطی مسکن:
ویژگیهای فروش اقساطی:
نحوه محاسبه سود معاملات فروش اقساطی:
مدت فروش اقساطی
نحوه محاسبه سود اقساط یک دوره مالی:
عملیات حسابداری فروش اقساطی:
ســلف
خرید دین :
شرایط انجام معامله:
جعـاله
موضوع جعاله :
انواع جعاله:
ویژگیهای جعاله:
عملیات حسابداری جعاله:
مشارکت حقوقی:
نتیجه بررسی طرح
سرمایه‌گذاری مستقیم
ضوابط اجرایی:
مزارعه و مساقات
تعریف مساقات :
قرارداد قرض‌الحسنه
قرارداد جعاله
قرارداد اجاره به شرط تملیک
قرارداد مضاربه
قرارداد تخصیص تسهیلات
قرارداد خرید دین
